Avakado

Avakado

Avakado
Avokado (Persea americana), anavatanı Orta Meksika olan çiçekli bitkiler (kapalı tohumlular) sınıfından tarçın ve kafur ağacını da içine alan defnegiller familyasına ait bir ağaç ve bu ağacın meyvelerinin adıdır. Timsah armudu da denen avokado meyveleri, küre biçiminde, oval, elips ya da armut gibi eriksi tipli yeşil, kırmızı ya da erguvani renktedir. Eti krem sarı ya da beyazımsıdır. Ağaçlar ancak kısmen kendine verimlidir. Taze olarak tüketilir, ayrıca yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Çok besleyicidir. Tropik iklime sahip bölgeler yanında, subtropikal iklime, don fazla olmaması kaydıyla Akdeniz iklimine sahip çeşitli bölgelerde de yetiştirilir. Bütün sıcak iklimlerde kültüre alınan bitkisi Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi’nde Antalya’dan İskenderun’a kadar olan kuşakta, ayrıca Rize gibi donun az olduğu Doğu Karadeniz Bölümü’ndeki illerde yetiştirilir.

Avakado Özellikleri?
Avokado kabuğu yeşil, yenen kısımları beyaz, iri çekirdekli bir meyvedir. Avokado tam olgunluğa toplandıktan sonra erişir. Lezzetini anlamak için olgunlaşmasını beklemek gerekmektedir. Bunun için hemen tüketmek üzere satın alıyorsanız, yumuşak olanı seçmeniz gerekir. Seçerken aynı zamanda derisinin parlak ve kaygan olmasına, salladığınızda çekirdeğin sesinin gelmesine dikkat edin. Birkaç gün sonra tüketecekseniz, sert olanı tercih etmeniz daha iyi olacaktır.

Avakado Yetiştirildiği Yerler
Avokado yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli iklim faktörü kış donlarıdır. Bahçe tesisinde don olayı görülen alanlarda ağaçların hava akımını sağlayacak şekilde ve güneye meyilli yerlere dikilmelidirler. Ayrıca avokadonun çiçeklenme ve meyve bağlama dönemindeki düşük sıcaklıklar ani sıcaklık değişimleri ve düşük hava nemi meyve tutumunu olumsuz etkiler. Sıcaklığın 30°C’nin üzerine çıktığı ve nisbi nemin %50’nin altına düştüğü Mayıs – Haziran aylarında önemli meyve dökümleri görülür. İleri dönemlerdeki ani sıcaklık değişimleri de meyve dökümüne sebep olmaktadır. Kuvvetli rüzgarlar gevrek yapılı ağacına ve meyveye zarar verir. Böyle yerlerde dikimden önce rüzgar kıran tesisleri yapılmalıdır. Avokado yetiştiriciliği için en iyi toprak derinlikçe zengin, drenajı iyi, taban suyu sorunu olmayan kumlu ve alüvyonal topraklardır. Toprak asitliği ise nötre yakın veya hafif asit karakterde olmalıdır. Anavatanı Meksika, Guetemala ve Güney Amerika’nın kuzey sahillerinde yetişir.

A tipi avokado kültür türleri
Choquette : Miami-Florida’da Remi Choquette adlı bir kimse tarafından bulunup yetiştirilen bir kültür türüdür. Güney Florida’da ticari bir tür olarak yetiştirilir.

Hass : Bugün Dünya’da ve Türkiye’de yetişen en yaygın ve bilinen avokado türüdür. Yılda boyunca meyve verir ve dünyadaki ıslah edilmiş avokado türlerinin %80’nini oluşturur. Bütün Hass Avokado meyveleri bir posta kuryesi olan La Habra Heights, Kaliforniya’daki Rudolph Hass’ın ismini taşıyan ve onun tarafından yetiştirilen bir ağaçtan türemiştir. Hass 1935’te bu verimli ağacının patent hakkını almıştır. “Ana ağacın ” türü belirsizdir, Eylül 2002’de kök çürüklüğü hastalığı nedeniyle ağacın ölmesi üzerine kesilmiştir. Hass ağaçları orta büyüklükte (150–250 g)lık, oval çakılımsı yüzeyli meyveler verir. Meyve eti ceviz gibi zengin aromalı ve %19 oranında yağ içerir. Bu kültür çeşidinin Guatemala A Hibrit türü −1°C (30°F)lık soğukluğa dayanıklıdır. Ancak Hass türleri dona karşı çok hassas olduğundan don olayları ağacın zarar görüp meyve veriminin düşmesine neden olur.

Bunu da oku :  Çikolata Meyvesi

Gwen : Hass ve Thille türlerinin 1982’de çaprazlanması ile elde edilen bir türüdür. Hass türüne göre daha çok ürün verir ve daha bodurdur. Ancak cevizimsi zengin aromalı oval şekilli meyvesi Hass’tan daha küçük 100-200 gr ağırlığındadır. Hass’a göre daha çakılımsı yüzeyi vardır ve olgunlaştığında koyu yeşil bir hal alır. Hass gibi -1 dereceye (30 °F) dayanıklıdır.

Lula : Miami’ye dikilen ‘Taft’ avokadosu üzerinde yetişir ve Florida’da bu kültür türünün sahibi George Cellon’un karısı olan Lula’da ismini almıştır. Meksika ve Guatemala türlerinin muhtemelen çaprazlanması ile elde edilmiştir. Lula aroması yüksek yağ içeren yapısı ve Florida’da ticari satımı ile de bilinir. Bunun yanında anaç olarak kullanımı da yaygındır. −4 °C (25 °F)’a kadar dayanıklıdır.

Pinkerton : İlk kez Saticoy-Kalifornia Pinkerton çiftliğinde 1970’li yıllarda yetiştirildiği için bu adı almıştır. Hass Rincon fidesinden elde edilmiştir, büyük bir meyveye, küçük bir tohuma sahiptir, yeşil meyvesi olgunlaştıkça koyulaşır. Soluk yeşil, düz, kremli, yüksek oranda yağ içeren bir meyve etine sahiptir. Hibrit bir Guatemela türü olarak tahmin edilmekle −1 °C (30 °F)ye dayanabilmektedir, kabuğu meyve etinden kolayca ayrılıp soyulabilir.

Reed : 1948’de James S. Reed tarafından Kaliforniya’da fide olarak tesadüfen geliştirilmiştir. Reed büyük, yeşil, düz yüzeyli bir meyve ile koyu kalın, parlak bir meyve yüzeyine sahiptir. Meyve eti lezzetli, pürüzsüz ve hafif cevizimsi tattadır. Meyve derisi yeşildir Guatemela çeşidi olup −1 °C (30 °F)’a dayanabilir. Ağaçların boyu 4-5 metre arasında değişir.

B Tipi avokado kültür türleri
Bacon : James Bacon adlı çiftçi tarafından 1954’te geliştirilmiştir. Bacon orta büyüklükte pürüzsüz, yeşil derili ve sarı-yeşil hasfif tatlı orta büyüklükte, biraz lifli meyve etine sahiptir. Çekirdek orta büyüklüktedir. Bitki derisi yeşil olsa da olgunlaştıkça sararır. Meyve hasadı, kasım başı ocak ortası olarak saptanmıştır. Ürün vermesi tutarlıdır, erken gelişen ve soğuk bölgelerde Fuerte çeşidinden daha yüksek meyve verimi olan bir çeşittir. Taşımaya uygunluğu iyi olan bir çeşittir. −5 °C (23 °F)’a kadar soğuğa dayanabilir.

Bunu da oku :  Ake Elması (Ackee)

Brogden : Meksika ile Batı Hint türlerinin çaprazlanması ile ortaya çıkmış bir tür olarak tahmin edilmektedir. Winter Haven, Florida’da Tom W. Brogden tarafından yetiştirilmiş bir fideden bu tür elde edilmiştir. −5 °C (22 °F)’a kadar soğuğa dayanabilir. Evde yetiştirilmek üzere çeşitli bitki satıcılarınca satılmaktadır. Meyve derisi olgunlaştığından koyu pembe bir hal alır.

Ettinger : Meksika/Guatemala Fuerte türünün çaprazlanması ile elde edilmiş, İsrail orijinli ve 1947’den beri üretilen bir çeşittir. Yetişkin ağaçların 4 saat kadar da olsa −6 °C (21 °F) ısıyı tolere edebildikleri tespit edilmiştir. Meyvesi pürüzsüz, ince ve yeşil ancak soyulması zor olan bir kabuğa sahiptir, meyve eti ise çok açık yeşil renktedir.

Fuerte : A Meksika/Guatemala çaprazı Puebla orijinli bir kültür türüdür, İspanyolca “güçlü” anlamına gelen adını 1913’te Kaliforniya’da yaşanan nadir görülen bir don olayından sağ çıkması neticesi almıştır. −3°C (26°F)’a kadar dayanıklıdır, orta büyüklükte, armut şekilli, yeşil meyve derisi kolayca soyulabilir. Meyve et rengi açık sarı ve lifsiz bir çeşittir. Tohum orta büyüklüktedir. Meyve etinde, yağ içeriği %19-20 ve kuru madde içeriği % 29-30 arasında meydana gelmektedir. Meyve eti lezzetlidir. Meyve hasadı, kasım-nisan ayları arasında yapılmaktadır. Ağaç boyu 4- ila 6 metre arasındadır.

Monroe : Guatemala/Batı Hint türleri ile çaprazlama sonucu Homestad-Florida’da JJJL Phillips tarafından ortaya çıkarılmış bir kültürü türüdür. 1937’de bu türün patenti alınmış ve soğuğa dayanıklılık ve ürünün kalitesi yönünden en önemli ticari türlerden biri olmuştur. Eliptik meyvesi epey büyük olup 910gr (2 pound) bulabilmektedir. −3°C (26°F)’a kadar dayanabilir.

Sharwil : Baskın Guatemala ancak bir ölçü Meksika Avokado türlerine ait genlere sahip Sharwil 1951’de Frank Sharpe tarafından Redland Plajı, güney Queensland, Avustralya’da geliştirilmiştir. “Sharwil” adı bu türün ilk üreten J.C. Wilson ile Frank Sharpe’ın Shar+wil kelimelerinin birleşmesi ile ortaya çıkmıştır. Avustralya’dan 1966’da Hawaii’ye gelmiş, yine Dünya’ya yayılmıştır. Orta büyüklükte düz yeşil meyvesi yüksek oranda (%20–24) yağ içerir ve küçük tohumludur. Meyve derisi olgunlaşınca da yeşildir. Hawaii’de dikilen Avokado ağaçlarının %57’den fazlası New South Wales, Avustralya’dakilerin %20’ye yakını bu türdür. Fuerte türünden daha fazla böcek ve hastalık direncine sahiptir, düzenli ve ortalama yüksek kalitede meyve verir. Ancak dona karşı hassastır.

Zutano : R.L. Ruitt tarafından 1926’da Fallbrook’da bulunmuştur, bu Meksika varyetesi −4 °C (25 °F) ye kadar dayanıklıdır. Büyük, armut-şekilli meyvesi; parlak, ince, sarı-yeşil kolayca soyulabilir bir kabuğu vardır. Meyve eti soluk yeşil, lifli ve aroması hafiftir.

Bunu da oku :  Barbados (Acerola) Kirazı

Avakado Faydaları
Kabız’a karşı etkili, bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleri bulunmaktadır. İçerdiği doymamış yağ asitleri kanda kolesterolün yükselmesini önler dolayısıyla Kalp ve damar hastalıkları için en iyi doğal ilaçtır. Avokado, vücutta toksit maddeleri etkisiz hale getirerek, yaşlılığa yol açan zararlı maddeleri yok eder. Dolayısıyla yaşlanma sürecini yavaşlatarak hastalıkları önlemede önemli rol oynar.

İçeriğinde bulunan protein, mineral ve vitaminler küçük çocukların ve hamile bayanların dengeli ve sağlıklı beslenmelerinde çok gerekli olan maddelerdir. Avokado, vücudun karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasında düzenleyici olarak görev yapar.

Avakadoyu Nasıl ve Nerede Kullanacağız?
? Meyve uzunlamasına ortadan kesilir. Ortadaki iri çekirdek çıkarılır. Meyve ince ince cips gibi doğranır veya ezilir. Tuz, kırmızı veya karabiber ekilir. Limon sıkılır karıştırılır. Arzuya göre biraz taze yada kuru soğan kıyılarak ilave edilir, Maydanoz ve domates ilave edilebilir. Salata gibi yenir, yağ istemez.

? Soyulmuş ve ezilmiş avokado sarımsaklı yoğurt ile karıştırılır. Limon ilave edilmez, böyle de yenilebilir.

? Omlet yapılır. Peynir yerine avokado konur.

? Mantar sote gibi sote yapılabilir.

? Ezilmiş avokado bal ve ezilmiş cevizle karıştırılır. Bu takdirde tuz, limon, biber ilave edilmez.

Bazı Öneriler!
? Avokadoları soyduktan sonra kararmamaları için limonlu suda bekletin.

? Saltalar için, avokadoları dilimlemek yerine bir kaşıkla oval parçalar çıkardıktan sonra üzerlerine limon sıkarak servis yapabilirsiniz.

? Çabuk sos hazırlamak için, soyulmuş avokadoyu püre haline getirin. İçine 1 çorba kaşığı rendelenmiş soğan, 1 limonun suyu, tuz ve karabiber ekledikten sonra karıştırın. Havuç, salatalık ve kerevizle servis yapılır.

? Avokado tavuğa çok yakışır. Taze bir pidenin veya sandviçin içine haşlanmış tavuk, ince dilimlenmiş avokado, salata yaprakları, domates dilimleri , taze soğan koyulur, arasına mayonez gezdirilir afiyetle yenir.

Avakadonun Muhafaza Koşulları
Avokado 0 ºC de %90 – %95 nem oranında muhafaza edilmelidir.

Avakado bitkisi resimleri ve avakado meyvesi resimleri için tıklayınız

Bu konuyu oyla
[Total: 2 Average: 5]
(Visited 1.329 times, 1 visits today)

Related posts

One Thought to “Avakado

  1. Leyla

    avakadoyu kozmetikte de kullanıyorlarmış. verdiğiniz tarifi denedim ama avakado diğerleri gibi leziz değil.

Leave a Comment